De Maatschappelijke Alliantie verkent samenwerkingsmogelijkheden met de Projectgroep CTER Noord-Holland en Movisie naar een innovatieve benadering van de aanpak van polarisatie in het onderwijs. Er wordt gekeken naar wat daarbij de doelstellingen zijn, welke partijen aangesloten en gemobiliseerd dienen te worden, welke initiatieven er al bestaan en wat er vooralsnog ontbreekt (blinde vlekken).

In samenspraak met J&V en CTER onderzoekt MA welke bewezen initiatieven (zowel landelijk als internationaal) versneld en opgeschaald kunnen worden. Het beoogde resultaat is een overzicht van bewezen initiatieven en relevante stakeholders om te verkennen wat nodig is om de impact op dit thema te vergroten en te verduurzamen. Momenteel vindt er een verkenning plaats van bewezen interventies. Deze worden tevens gekoppeld aan het onderwijs middels de Onderwijs Alliantie. Het doel is om deze als thema te integreren in het basisonderwijs.

Op basis van de bestudeerde initiatieven tot nu toe wordt een aantal werkzame mechanismen zichtbaar om tolerantie te bevorderen bij kinderen:

1. Creëren van inleving en empathie

Benadruk bij het bespreken van thema’s als discriminatie of uitsluiting iets gemeenschappelijks in de aanpak en stel vragen die gericht zijn op inleving (niet ratio of discussies). Benadruk dat onrecht verkeerd is, maar wek niet de indruk dat het niets met de toeschouwers (jongeren) te maken heeft; dat het te ver van hen afstaat. De beelden moeten juist dichter bij elkaar komen. Zie voor meer tips dit filmpje.

2. Rolmodellen

Werk in je aanpak met rolmodellen voor de kinderen/scholieren en zorg dat deze een belangrijke schakel zijn tussen de verschillende groepen.

3.  Weerbaar maken

Jongeren zoeken hun plek in de samenleving en zijn boos dat dit niet lukt. Het is belangrijk te focussen op weerbaarheid, door hen bijvoorbeeld uit de slachtofferrol te halen en in gesprek te gaan en te luisteren naar hen zodat ze weten dat het om hen gaat.

4. Vertrouwensrelatie opbouwen

Het werken aan een vertrouwensrelatie (bijv. door jongerenwerkers) kan ook impact hebben. Dit werk is wel voornamelijk preventief.

5. Integrale benadering

Het vraagstuk gaat niet over de ander, maar over onszelf. Als dit thema in een school speelt heeft de school hier ook een rol in. Neem daarom de hele omgeving mee in de aanpak, niet alleen de jongeren. Focus op een mindsetverandering.  De mindset in hoe we met dit vraagstuk om gaan moet veranderen. Maak dit bespreekbaar op scholen. Geef trainingen aan professionals (hoe ga ik om met polarisatie?), collegiaal overleg en intervisie (zelfreflectie van docenten en de school etc.).

6. Nieuwe vaardigheden ontwikkelen

Focus in de aanpak op het ontwikkelen van nieuwe vaardigheden. Er is een mindset verandering nodig die ook nieuwe vaardigheden vereist.

7. Duurzame aanpak

Omdat je een mindsetverandering wilt is er tijd nodig om de verandering te realiseren. Korte aanpakken werken niet; focus daarom op een duurzame aanpak en langdurige begeleiding zodat je het meeste resultaat behaalt.

Belemmeringen in de aanpak zijn:

1. Urgentiedilemma

Pas als het vraagstuk urgent wordt wil men er actie op ondernemen, anders zijn er andere (korte termijn) vraagstukken die moeten worden opgelost.

1. Focus op de ander

Door het probleem bij iemand anders (jongeren) neer te leggen los je het probleem niet op. Er moet bewustwording zijn dat iedereen een rol heeft in het oplossen van het probleem. Focus daarom op zelfreflectie.

Voor het toetsen van interventies rondom polarisatie is een kader ontwikkeld met 24 vragen. Zie bijgevoegd document:

file:///C:/Users/bureau/OneDrive%20-%20Stichting%20Maatschappelijke%20Alliantie%20Nederland/Projecten%202020/Bevordering%20tolerantie/Bijlage1_Ontwerp+voor+een+kader_DEF.pdf

BEWEZEN INITIATIEVEN

Saïd en Lody methode

Saïd en Lody werken als duo aan een open en inclusieve samenleving. Dit doen ze door generaliserende beeldvorming van jongeren te doorbreken en hun leefwerelden te verbreden om ze zo weerbaarder te maken. Hiermee willen Saïd en Lody voorkomen dat jongeren gaan focussen op discriminatie, uitsluiting, polarisering, criminalisering en radicalisering. Ze trekken al tien jaar als duo door het hele land, maar willen graag andere duo’s inspireren om ook hun methode toe te passen. Hiervoor hebben ze dit handboek ontwikkeld.

Voor wie?

De methodiek ‘Saïd & Lody’ richt zich op schoolgaande jongeren (12 t/m 20 jaar), vaak met een zwak zelfbeeld, die ongefundeerde negatieve meningen hebben over anderen op basis van etniciteit, cultuur of religie. Deze jongeren willen zich over het algemeen niet in de leefwereld van anderen verdiepen; ze benaderen anderen generaliserend en afwijzend. Naast deze jongeren spelen docenten en ouders/verzorgenden een sleutelrol in de aanpak. Klassen waar probleemgedrag onder de leerlingen voorkomt, of waar een incident heeft plaatsgevonden, worden een periode van drie of vier maanden begeleid.

Wat maakt hun interventies succesvol?

Met behulp van de Saïd & Lody methode doen jongeren ervaringen op rondom discriminatie, uitsluiting, polarisering en leren ze over de gevolgen hiervan. Afhankelijk van de situatie in de klas (soort probleemgedrag, soort incident) krijgen de leerlingen een introductieles van het duo en nemen zij de jongeren vervolgens mee naar locaties die hun wereld verbreden, zoals het Openbaar Ministerie, ambulancediensten, maatschappelijke projecten, musea en andere culturele instanties. Belangrijke elementen die zorgen voor resultaat zijn:

• Ervarend leren: jongeren doen kennis en ervaring op door naar fysieke plaatsen te gaan, afhankelijk van de aanleiding. Beelden ontstaan door gebrek aan kennis en contacten. Op het moment dat je kennis opdoet en met elkaar op gelijkwaardig niveau in gesprek gaat, vallen veel verschillen weg. Ervaringsverhalen en inleving over bijvoorbeeld discriminatie stimuleren, want zowel jongeren als volwassenen krijgen vaak minder vooroordelen als ze zich inleven in mensen die gediscrimineerd worden.
• Focus op talenten en mogelijkheden; in plaats van hen te beschouwen als “probleemjongeren” wordt ingezoomd op de talenten en mogelijkheden zodat ze het beste uit zichzelf halen.
• Sociale en maatschappelijke vaardigheidstrainingen en rolmodellen; jongeren krijgen les in sociale vaardigheden door studenten. Deze studenten fungeren tevens als rolmodellen voor de jongeren.

Meer weten over dit initiatief? Klik hier voor de website en een aantal inspirerende voorbeelden.

Diamant methodiek

De Diamanttraining van Stichting Interculturele Participatie en Integratie (S-IPI) is een van de meest doorontwikkelde interventies tegen radicalisering. Deze methode wil moslimjongeren helpen die door identiteitsconflicten een verhoogd risico hebben op crimineel gedrag of radicalisering. Uit onderzoek van het EU-project SAFIRE blijkt dat de interventie een positief effect heeft op het zelfvertrouwen en vertrouwen in anderen.